Teketen

Gaur Charles Darwinen jaiotzaren urteurrena da, aitzakia polita berak formulatutako eboluzioaren teoriaren ingurutik hasteko. Teoriak zioena baliatuz, neoliberalismoak, teoria horretatik lehiakortasuna testuingurutik atera eta beren interesak defendatzeko baliatu nahi izan du. Beraien ustez, bakoitzak merkatura era berekoi batean behar duena lortzeko helburuarekin joanez, lortzen den emaitza egokia da.

Aldiz, Lynn Margulis biologoak zalantzan jarri zituen printzipio horietako batzuk. Bere esanetan, lehiaketa eta iruzurra erabiltzen zutenekin alderatuz, helburu komun baten alde lan egiten duten organismoek egiten dute aurrera.

Zer zerikusi du honek bada zutabe honen helburuekin. Bada, eztabaida puri-purian dela egunotan ez bakarrik arlo hauetan, baizik eta beste askotan ere. Komunen inguruko eztabaidak, parte hartzearen inguruko kezka, ekonomia eredu talkak… Lehiakortasuna eta kooperazioaren arteko indarren oreka edo desorekak erakusten dizkigu.

Internet gauza asko egiteko aukera eman izan duen espazio komun bezala ikusten dugu, adibidez. Hortxe ere bi indar hauek ikusten dira, alde batetik: lege hertsiak, edukia kontrolatu nahi duten enpresak, neutraltasunaren aurkako saiakerak eta abar. Bestetik, elkarlan dinamika irekiak, sarbide unibertsalaren eta sarearen neutraltasunaren defentsa, software, eduki eta hardware librearen aldeko aldarriak. Eztabaida horietan kooperazioari gero eta garrantzia gehiago ematen zaiola uste dut. Ez bakarrik gai horien inguruan dabiltzanen artean, baita «taberna eztabaidetan» ere.

Hau guztia aztertu izan duten zientzien artean joko teoria dago. Informatika eta teknologiarekin harreman zuzena duena; bere sortzaileetakotzat jotzen da John von Neumann —konputagailuen arkitektura modernoaren aitzindarietako bat—. Gertuagoko adibideen artean, Greziako ekonomia ministroa Yanis Varoufakis dago. Berau, ekonomiari aplikatutako joko teoriaren jarraitzailea da. Joko teoria oso zabala bada ere, merezi du Atxilotuaren dilema edo Monty Hall-eko arazoa ezagutzen hasteak.

Lehiakortasuna eta kooperazioaren artean, azkeneko urteetan lehiakortasuna gailendu bada ere, kooperazioak zer esan handiagoa izan dezake etorkizunean. Biek indarra izaten jarraituko duten arren.

The post Lehiakortasuna eta kooperazioa appeared first on Talaios Koop..

Gaur Charles Darwinen jaiotzaren urteurrena da, aitzakia polita berak formulatutako eboluzioaren teoriaren ingurutik hasteko. Teoriak zioena baliatuz, neoliberalismoak, teoria horretatik lehiakortasuna testuingurutik atera eta beren interesak defendatzeko baliatu nahi izan du. Beraien ustez, bakoitzak merkatura era berekoi batean behar duena lortzeko helburuarekin joanez, lortzen den emaitza egokia da.

Aldiz, Lynn Margulis biologoak zalantzan jarri zituen printzipio horietako batzuk. Bere esanetan, lehiaketa eta iruzurra erabiltzen zutenekin alderatuz, helburu komun baten alde lan egiten duten organismoek egiten dute aurrera.

Zer zerikusi du honek bada zutabe honen helburuekin. Bada, eztabaida puri-purian dela egunotan ez bakarrik arlo hauetan, baizik eta beste askotan ere. Komunen inguruko eztabaidak, parte hartzearen inguruko kezka, ekonomia eredu talkak… Lehiakortasuna eta kooperazioaren arteko indarren oreka edo desorekak erakusten dizkigu.

Internet gauza asko egiteko aukera eman izan duen espazio komun bezala ikusten dugu, adibidez. Hortxe ere bi indar hauek ikusten dira, alde batetik: lege hertsiak, edukia kontrolatu nahi duten enpresak, neutraltasunaren aurkako saiakerak eta abar. Bestetik, elkarlan dinamika irekiak, sarbide unibertsalaren eta sarearen neutraltasunaren defentsa, software, eduki eta hardware librearen aldeko aldarriak. Eztabaida horietan kooperazioari gero eta garrantzia gehiago ematen zaiola uste dut. Ez bakarrik gai horien inguruan dabiltzanen artean, baita «taberna eztabaidetan» ere.

Hau guztia aztertu izan duten zientzien artean joko teoria dago. Informatika eta teknologiarekin harreman zuzena duena; bere sortzaileetakotzat jotzen da John von Neumann —konputagailuen arkitektura modernoaren aitzindarietako bat—. Gertuagoko adibideen artean, Greziako ekonomia ministroa Yanis Varoufakis dago. Berau, ekonomiari aplikatutako joko teoriaren jarraitzailea da. Joko teoria oso zabala bada ere, merezi du Atxilotuaren dilema edo Monty Hall-eko arazoa ezagutzen hasteak.

Lehiakortasuna eta kooperazioaren artean, azkeneko urteetan lehiakortasuna gailendu bada ere, kooperazioak zer esan handiagoa izan dezake etorkizunean. Biek indarra izaten jarraituko duten arren.

The post Lehiakortasuna eta kooperazioa appeared first on Talaios Koop..

Gaur Charles Darwinen jaiotzaren urteurrena da, aitzakia polita berak formulatutako eboluzioaren teoriaren ingurutik hasteko. Teoriak zioena baliatuz, neoliberalismoak, teoria horretatik lehiakortasuna testuingurutik atera eta beren interesak defendatzeko baliatu nahi izan du. Beraien ustez, bakoitzak merkatura era berekoi batean behar duena lortzeko helburuarekin joanez, lortzen den emaitza egokia da.

Aldiz, Lynn Margulis biologoak zalantzan jarri zituen printzipio horietako batzuk. Bere esanetan, lehiaketa eta iruzurra erabiltzen zutenekin alderatuz, helburu komun baten alde lan egiten duten organismoek egiten dute aurrera.

Zer zerikusi du honek bada zutabe honen helburuekin. Bada, eztabaida puri-purian dela egunotan ez bakarrik arlo hauetan, baizik eta beste askotan ere. Komunen inguruko eztabaidak, parte hartzearen inguruko kezka, ekonomia eredu talkak… Lehiakortasuna eta kooperazioaren arteko indarren oreka edo desorekak erakusten dizkigu.

Internet gauza asko egiteko aukera eman izan duen espazio komun bezala ikusten dugu, adibidez. Hortxe ere bi indar hauek ikusten dira, alde batetik: lege hertsiak, edukia kontrolatu nahi duten enpresak, neutraltasunaren aurkako saiakerak eta abar. Bestetik, elkarlan dinamika irekiak, sarbide unibertsalaren eta sarearen neutraltasunaren defentsa, software, eduki eta hardware librearen aldeko aldarriak. Eztabaida horietan kooperazioari gero eta garrantzia gehiago ematen zaiola uste dut. Ez bakarrik gai horien inguruan dabiltzanen artean, baita «taberna eztabaidetan» ere.

Hau guztia aztertu izan duten zientzien artean joko teoria dago. Informatika eta teknologiarekin harreman zuzena duena; bere sortzaileetakotzat jotzen da John von Neumann —konputagailuen arkitektura modernoaren aitzindarietako bat—. Gertuagoko adibideen artean, Greziako ekonomia ministroa Yanis Varoufakis dago. Berau, ekonomiari aplikatutako joko teoriaren jarraitzailea da. Joko teoria oso zabala bada ere, merezi du Atxilotuaren dilema edo Monty Hall-eko arazoa ezagutzen hasteak.

Lehiakortasuna eta kooperazioaren artean, azkeneko urteetan lehiakortasuna gailendu bada ere, kooperazioak zer esan handiagoa izan dezake etorkizunean. Biek indarra izaten jarraituko duten arren.

The post Lehiakortasuna eta kooperazioa appeared first on Talaios Koop..

BBCk kazetaritzaren etorkizuna aztertu berri du. Kazetaritzaren etorkizuna aztertzean, teknologia, telebista, kazetaritza orokorrean eta abar aztertu ditu, eta ondorio batzuk ere argitaratu ditu.

Teknologiari dagokionez, litekeena da 2020. urterako pertsona bakoitzeko hamar gailu izatea, horiek merkeagoak izango baitira. Gailu gehienak mugikorrak izango dira; berez jada horrela da gazteenen artean. Horiek sortuko duten datu kopuruaren ondorioz, datu analisiak eta datu pribatutasunak garrantzitsuak izaten jarraituko dute; arlo horietan analisi eta zifratze tresnek ere garrantzia izango dute.

Telebistan, berriz, 2020. urterako telebista parte hartzailea izango dela aurreikusten du txostenak, eta 2030. urterako denok Internet bidez jasoko dugula. Telebista, pantaila askotako fenomenoa izango da, beraz. Enpresek, orain Amazonek egin bezala, telesailak sortu eta babestuko dituzte. Beraz, telebista ez da galduko, Interneteko websail eta narratiba berriekin fusionatuko da, parte hartzaileagoa izateko.

Kazetaritzari dagokionez, aldiz, luze eta motz, sakon eta xalo artean gelditzen denak arazoak izango ditu. Bi erpinetako kazetaritza izango da nagusi, formatu handi eta sakona, alde batetik, eta motza eta testuinguru zehatzei lotutakoa, bestetik. Batzuetan, mezu motzak, eduki laburrak, pantaila txikientzako edukiak, mugikor aplikazioak landu behar badira, beste batzuetan bideoa, audio edo analisi sakonak.

Kazetaria ez da berriz berriemaile bakarra izango, eta albistea gertatzen den lekuan dagoenarekin lehiatu beharko du. Bestela ere, albistea gertatzen den lekuan, informatzen ari direnekin ere elkarrekintza bilatu beharko du. Kazetariak dakiena eta ez dakiena oso argi adierazi beharko du, eta hobe horrela jokatzen badu, zilegitasuna izan nahi badu.

Datuen analisia eta horiei hainbat formatutan zukua ateratzen jakiteak erabateko garrantzia izango du. Gakoak ematen jakitea, aukeraketa ona egitea, eta ondo adierazten jakitea are garrantzitsuagoa izango da.

Hala ere, orokorrean bitartekaritzarik gabeko komunikazioa izango da joera nagusia erakundeetan, taldeetan eta norbanakoetan. Kazetaritzak horrekin ere lehiatu beharko du; edo, lehiatu baino gehiago, osagarritasuna bilatu.

The post Kazetaritza 20** appeared first on Talaios Koop..

BBCk kazetaritzaren etorkizuna aztertu berri du. Kazetaritzaren etorkizuna aztertzean, teknologia, telebista, kazetaritza orokorrean eta abar aztertu ditu, eta ondorio batzuk ere argitaratu ditu.

Teknologiari dagokionez, litekeena da 2020. urterako pertsona bakoitzeko hamar gailu izatea, horiek merkeagoak izango baitira. Gailu gehienak mugikorrak izango dira; berez jada horrela da gazteenen artean. Horiek sortuko duten datu kopuruaren ondorioz, datu analisiak eta datu pribatutasunak garrantzitsuak izaten jarraituko dute; arlo horietan analisi eta zifratze tresnek ere garrantzia izango dute.

Telebistan, berriz, 2020. urterako telebista parte hartzailea izango dela aurreikusten du txostenak, eta 2030. urterako denok Internet bidez jasoko dugula. Telebista, pantaila askotako fenomenoa izango da, beraz. Enpresek, orain Amazonek egin bezala, telesailak sortu eta babestuko dituzte. Beraz, telebista ez da galduko, Interneteko websail eta narratiba berriekin fusionatuko da, parte hartzaileagoa izateko.

Kazetaritzari dagokionez, aldiz, luze eta motz, sakon eta xalo artean gelditzen denak arazoak izango ditu. Bi erpinetako kazetaritza izango da nagusi, formatu handi eta sakona, alde batetik, eta motza eta testuinguru zehatzei lotutakoa, bestetik. Batzuetan, mezu motzak, eduki laburrak, pantaila txikientzako edukiak, mugikor aplikazioak landu behar badira, beste batzuetan bideoa, audio edo analisi sakonak.

Kazetaria ez da berriz berriemaile bakarra izango, eta albistea gertatzen den lekuan dagoenarekin lehiatu beharko du. Bestela ere, albistea gertatzen den lekuan, informatzen ari direnekin ere elkarrekintza bilatu beharko du. Kazetariak dakiena eta ez dakiena oso argi adierazi beharko du, eta hobe horrela jokatzen badu, zilegitasuna izan nahi badu.

Datuen analisia eta horiei hainbat formatutan zukua ateratzen jakiteak erabateko garrantzia izango du. Gakoak ematen jakitea, aukeraketa ona egitea, eta ondo adierazten jakitea are garrantzitsuagoa izango da.

Hala ere, orokorrean bitartekaritzarik gabeko komunikazioa izango da joera nagusia erakundeetan, taldeetan eta norbanakoetan. Kazetaritzak horrekin ere lehiatu beharko du; edo, lehiatu baino gehiago, osagarritasuna bilatu.

The post Kazetaritza 20** appeared first on Talaios Koop..

BBCk kazetaritzaren etorkizuna aztertu berri du. Kazetaritzaren etorkizuna aztertzean, teknologia, telebista, kazetaritza orokorrean eta abar aztertu ditu, eta ondorio batzuk ere argitaratu ditu.

Teknologiari dagokionez, litekeena da 2020. urterako pertsona bakoitzeko hamar gailu izatea, horiek merkeagoak izango baitira. Gailu gehienak mugikorrak izango dira; berez jada horrela da gazteenen artean. Horiek sortuko duten datu kopuruaren ondorioz, datu analisiak eta datu pribatutasunak garrantzitsuak izaten jarraituko dute; arlo horietan analisi eta zifratze tresnek ere garrantzia izango dute.

Telebistan, berriz, 2020. urterako telebista parte hartzailea izango dela aurreikusten du txostenak, eta 2030. urterako denok Internet bidez jasoko dugula. Telebista, pantaila askotako fenomenoa izango da, beraz. Enpresek, orain Amazonek egin bezala, telesailak sortu eta babestuko dituzte. Beraz, telebista ez da galduko, Interneteko websail eta narratiba berriekin fusionatuko da, parte hartzaileagoa izateko.

Kazetaritzari dagokionez, aldiz, luze eta motz, sakon eta xalo artean gelditzen denak arazoak izango ditu. Bi erpinetako kazetaritza izango da nagusi, formatu handi eta sakona, alde batetik, eta motza eta testuinguru zehatzei lotutakoa, bestetik. Batzuetan, mezu motzak, eduki laburrak, pantaila txikientzako edukiak, mugikor aplikazioak landu behar badira, beste batzuetan bideoa, audio edo analisi sakonak.

Kazetaria ez da berriz berriemaile bakarra izango, eta albistea gertatzen den lekuan dagoenarekin lehiatu beharko du. Bestela ere, albistea gertatzen den lekuan, informatzen ari direnekin ere elkarrekintza bilatu beharko du. Kazetariak dakiena eta ez dakiena oso argi adierazi beharko du, eta hobe horrela jokatzen badu, zilegitasuna izan nahi badu.

Datuen analisia eta horiei hainbat formatutan zukua ateratzen jakiteak erabateko garrantzia izango du. Gakoak ematen jakitea, aukeraketa ona egitea, eta ondo adierazten jakitea are garrantzitsuagoa izango da.

Hala ere, orokorrean bitartekaritzarik gabeko komunikazioa izango da joera nagusia erakundeetan, taldeetan eta norbanakoetan. Kazetaritzak horrekin ere lehiatu beharko du; edo, lehiatu baino gehiago, osagarritasuna bilatu.

The post Kazetaritza 20** appeared first on Talaios Koop..

Pakistanen zentral elektriko batean gertatutako eraso batek elektrizitaterik gabe utzi du herrialdearen %80. Eraso horrek sortutako arazoen ondorioz, beste estazio batzuen deskonexioa burutu behar izan dute, arazoa ez larritzeko.

Elektrizitate sareak, nodo garrantzitsu batzuen menpe dagoen sarea da, eta horrek erasotzen erraza egiten du. Eraso puntual, baino zehatzekin min handia jasan dezake.

Orain arte elektrizitatea garraiatzeko beharrezkoa zen sare egitura hori mantentzea, baina gaur egun, era banatuagoan sor daiteke elektrizitatea. Teknologia asko hobetu da eta kostuak murriztu, horrek jada ekoizpen autonomoa sustatzeko aukera handiak eskaintzen ditu. Orain arteko sare egitura baliagarria da oraindik, sortzen den gehiegizko produkzioa bideratzeko, baina ez litzateke guztiz ezinbestekoa izango.

Elektrizitatearekin ikusten duguna beste alor batzuetan ere gertatzen ari da. Mundu berria eta zaharra borroka etengabean daude. Espainian, Europako legedi atzerakoienak aurrera atera dituzte energia alorrean.

Hala ere, fenomenoa orokorra da eta geldiezina. Interneten izan daitekeenaren aurrerapen bat ikusi ahal izango dugu. Teknologia banatuak, sare banatuagoak posible egiten dituztenak, marjinal izatetik, hedapen zabala edukitzera pasatzen ari dira. Web 2.0 paradigma gehien sozializatu zuen Tim O’Reillyk adibidez Bitcoin moneta banatuak erabiltzen duen blockchain teknologia plataforma bezala ikusten du.

Interneten eragin zabala badu honek, paraleloan energiaren sorkuntzan, jendartean, ekonomian… arlo guztietan izango du eragina, dena konektatuta baitago. Horregatik da hain garrantzitsua Interneten pribatutasuna, neutraltasuna, askatasuna… defendatzea.

Batzuek ez dute ikusten edo ez dute ikusi nahi, baina Oxfamek ateratako datuen arabera 2016an joerak jarraitzen badu, jendartearen %1ak beste %99ak baino ondasun gehiago izango du. Beraz, aberastasunaren banaketan neurriak hartu behar dira. Bestela ere, mundu berrian, %1 hori, sare zentralizatu bateko nodo garrantzitsuak, gero eta erasotzen errazago bihur daiteke. Eta Pakistango elektrizitate sarea bezala, ur-jauzi baten moduan erori. Guztiak dirudi ezinezko, egiten den arte.

The post Pakistango elektrizitate sarea appeared first on Talaios Koop..

Pakistanen zentral elektriko batean gertatutako eraso batek elektrizitaterik gabe utzi du herrialdearen %80. Eraso horrek sortutako arazoen ondorioz, beste estazio batzuen deskonexioa burutu behar izan dute, arazoa ez larritzeko.

Elektrizitate sareak, nodo garrantzitsu batzuen menpe dagoen sarea da, eta horrek erasotzen erraza egiten du. Eraso puntual, baino zehatzekin min handia jasan dezake.

Orain arte elektrizitatea garraiatzeko beharrezkoa zen sare egitura hori mantentzea, baina gaur egun, era banatuagoan sor daiteke elektrizitatea. Teknologia asko hobetu da eta kostuak murriztu, horrek jada ekoizpen autonomoa sustatzeko aukera handiak eskaintzen ditu. Orain arteko sare egitura baliagarria da oraindik, sortzen den gehiegizko produkzioa bideratzeko, baina ez litzateke guztiz ezinbestekoa izango.

Elektrizitatearekin ikusten duguna beste alor batzuetan ere gertatzen ari da. Mundu berria eta zaharra borroka etengabean daude. Espainian, Europako legedi atzerakoienak aurrera atera dituzte energia alorrean.

Hala ere, fenomenoa orokorra da eta geldiezina. Interneten izan daitekeenaren aurrerapen bat ikusi ahal izango dugu. Teknologia banatuak, sare banatuagoak posible egiten dituztenak, marjinal izatetik, hedapen zabala edukitzera pasatzen ari dira. Web 2.0 paradigma gehien sozializatu zuen Tim O’Reillyk adibidez Bitcoin moneta banatuak erabiltzen duen blockchain teknologia plataforma bezala ikusten du.

Interneten eragin zabala badu honek, paraleloan energiaren sorkuntzan, jendartean, ekonomian… arlo guztietan izango du eragina, dena konektatuta baitago. Horregatik da hain garrantzitsua Interneten pribatutasuna, neutraltasuna, askatasuna… defendatzea.

Batzuek ez dute ikusten edo ez dute ikusi nahi, baina Oxfamek ateratako datuen arabera 2016an joerak jarraitzen badu, jendartearen %1ak beste %99ak baino ondasun gehiago izango du. Beraz, aberastasunaren banaketan neurriak hartu behar dira. Bestela ere, mundu berrian, %1 hori, sare zentralizatu bateko nodo garrantzitsuak, gero eta erasotzen errazago bihur daiteke. Eta Pakistango elektrizitate sarea bezala, ur-jauzi baten moduan erori. Guztiak dirudi ezinezko, egiten den arte.

The post Pakistango elektrizitate sarea appeared first on Talaios Koop..